EGR مخفف عبارت Exhaust Gas Recirculation (گردش مجدد گاز خروجی) است. عملکرد اصلی سوپاپ EGR کنترل انتشار گازهای خروجی در موتورهای بنزینی و دیزلی است. نقش مهمی در حفظ سلامت موتور و سیستم اگزوز خودرو دارد. شیر گردش مجدد گاز اگزوز به طور دقیق گازهای خروجی سنگین را در سیستم ورودی موتور بازگردش می دهد تا بازده موتور را بهبود بخشد، میزان انتشار NOx را کاهش دهد و مصرف سوخت را پایین بیاورد. این مقاله عمدتاً کار، انواع و بسیاری از جنبه های دیگر دریچه EGR را توضیح می دهد.
شیر EGR چیست؟
شیر EGR بخشی از موتور است که برای کنترل انتشار گازهای خروجی اگزوز (مانند NOx) به محیط استفاده می شود. این شیر اجازه می دهد تا مقدار کنترل شده ای از گاز خروجی به منیفولد ورودی جریان یابد. از این رو، دریچه گردش گاز خروجی مطابق با شرایط باز و بسته می شود.
در جدیدترین موتورهای درون سوز، سیستمEGR (بازچرخش گاز خروجی) انتشار NOx تولید شده در طی فرآیند احتراق سوخت (مانند بنزین، گازوئیل یا گاز) را کنترل می کند.
در فرآیند احتراق سوخت، موتور هوا را از جو می مکد و آن را با سوخت مخلوط می کند. با شروع سوختن مخلوط هوا و سوخت در محفظه احتراق، دمای مخلوط افزایش می یابد که باعث انتشار نیتروژن اکسید (NOx) می شود.
اگر خودروی شما دریچه های EGR نداشته باشد، NOx تولید شده ممکن است در اتمسفر تخلیه شود که می تواند مشکلات جدی در سلامتی مانند سرطان، مرگ سرنشین و غیره ایجاد کند.
اصل کار سیستم EGR شامل بازگرداندن بخش کوچکی از گازهای خروجی از طریق منیفولد ورودی به محفظه احتراق موتور است. این محفظه احتراق دمای احتراق را پایین می آورد و میزان انتشار NOx را کاهش می دهد.
این شیر حیاتی ترین بخش موتور است و معمولا بسته است. توسط استپر یا موتور خلاء داخلی به کار گرفته می شود. منیفولد ورودی را به منیفولد دود متصل می کند. به این ترتیب، سوپاپ EGR جریان گازهای خروجی را با توجه به نیاز موتور کنترل می کند.
عملکرد شیر EGR
هوای اتمسفر تقریباً 80 درصد نیتروژن دارد. هنگامی که این نیتروژن در دمای بسیار بالا در داخل محفظه احتراق موتور گرم می شود، با گاز بی اثر معمولی واکنش داده و NOx خطرناک تولید می کند. این NOx تولیده شده به سیستم EGR منتقل شده و از آنجا به محیط تخلیه می شود.
سیستم گردش مجدد گاز خروجی بخش اضافی NOx را به داخل محفظه احتراق می فرستد، جایی که با هوای تازه ترکیب می شود و دمای محفظه را کاهش می دهد.
این سیستم مقدار O2 را می کاهد و مقدار بخار آب را در مخلوط احتراق بالا می برد که این حداکثر دمای فرآیند احتراق را کاهش می دهد. این به این دلیل است که فرآیند تولید NOx با افزایش حداکثر دمای احتراق افزایش می یابد.
سیستم EGR دارای یک شیر است. این شیر میزان انتشار NOx را کنترل می کند. بین منیفولد دود و منیفولد ورودی نصب می شود. به عبارت ساده، این سوپاپ بین منیفولد ورودی و منیفولد دود ارتباط برقرار می کند.
شیر EGR به محض روشن شدن موتور شروع به کار می کند، به دمای کاری مناسب می رسد و سرعت خودرو را افزایش می دهد. این شیر میزان انتشار NOx را کاهش می دهد.
به محض کاهش سرعت خودرو و توقف موتور، شیر به حالت بسته خود باز می گردد و جریان گازهای خروجی را متوقف می کند.
انواع شیرهای EGR
شیر EGR دارای انواع اصلی زیر است:
- شیر EGR فشار قوی دیزل
- شیرهای دیجیتال EGR
- شیرهای EGR کم فشار دیزل
- شیرهای EGR که با خلا کار می کنند
- شیرهای EGR بنزینی
1. شیر EGR فشار قوی دیزل
این شیر درست قبل از فیلتر ذرات دیزل نصب می شود. مسیر گازهای خروجی با دوده بالا و جریان بالا را قبل از ورود به فیلتر ذرات دیزل تغییر میدهد. اگر دوده یا خاکستر با بخار روغن ترکیب شود، می تواند لجن تولید کند.
دریچه EGR فشار قوی دیزل گازهای خروجی را از طریق یک لوله یا حفره داخلی در سرسیلندر به منیفولد ورودی باز می گرداند. دریچه دیگری وجود دارد که از آن برای تولید خلا در منیفولد ورودی استفاده می شود که اساسا در موتورهای دیزل وجود ندارد.
2. شیرهای EGR کم فشار دیزل
این شیرها بعد از فیلتر ذرات دیزل نصب می شوند. مسیر گازهای خروجی را پس از عبور از فیلترهای ذرات دیزل تغییر می دهند. سرعت جریان این گازهای خروجی آهسته است، اما تقریبا هیچ دوده ای وجود ندارد. این گازها سپس از طریق لوله به منیفولد ورودی باز می گردند.
3. شیرهای EGR بنزینی
مسیر گاز خروجی را به عنوان یک شیر دیزل فشار بالا منحرف می کند. این شیر بیشتر در موتورهای بنزینی استفاده می شود. با بالا و پایین رفتن پیستون موتور، خلائی در داخل محفظه تراکم ایجاد می شود که گازهای خروجی اگزوز را می مکد و شیر EGR جریان گاز را کنترل می کند.
4. شیرهای EGR که با خلا کار می کنند
این شیر از یک وکیوم سلونوئید برای تغییر فشار خلا روی دیافراگم استفاده می کند. حرکت دیافراگم وضعیت باز و بسته شدن دریچه را کنترل می کند. برخی از انواع شیرها دارای سنسور فیدبک نیز هستند تا سیستم ECU را از وضعیت شیر مطلع کند.
5. شیرهای دیجیتال EGR
دارای یک موتور استپر یا سلونوئید و یک سنسور فیدبک می باشد. این شیر سیگنال های مدولاسیون پهنای پالس را از ECU دریافت می کند تا جریان گازهای خروجی را کنترل کند.
علائم شیر EGR خراب
EGR حیاتی ترین بخش موتور خودرو است. به کنترل جریان و انتشار گازهای خروجی کمک می کند. در صورت خرابی شیر گردش مجدد گاز خروجی، ممکن است با مشکلات زیادی در رابطه با موتور خودرو و سلامت خود مواجه شوید.
علائم مختلفی در خرابی شیر EGR وجود دارد که از طریق آنها می توانید به راحتی شیرهای EGR خراب خودرو خود را شناسایی کرده و به موقع آنها را تعمیر کنید. در زیر برخی از رایج ترین نشانه های خراب بودن شیر EGR آورده شده است:
1. عملکرد ضعیف موتور
اگر عملکرد موتور خودرو شما کاهش یافته باشد، ممکن است به دلیل خرابی شیر EGR باشد. با مشاهده کاهش عملکرد موتور خودرو، بلافاصله EGR خود را بررسی کنید. اگر نمی توانید بررسی کنید، با یک تکنسین تماس بگیرید و آن را تعمیر کنید.
2. چراغ هشدار موتور
حین رانندگی همیشه باید نشانگر موتور را که در مورد سلامت سوپاپ موتور به شما اطلاع می دهد کنترل کنید. اگر تحت هر شرایطی، شیر EGR از کار بیفتد، به احتمال زیاد نشانگر موتور روی داشبورد روشن می شود (مگر اینکه به نوعی آسیب دیده باشد، که باید تعویض شود).
نشانگر موتور تنها زمانی روشن می شود که سیستم ECU وسیله نقلیه شما مشکلی را در موتور یا سایر قطعاتی که مستقیما به آن متصل هستند را تشخیص دهد.
3. بوی سوخت
اگر سوپاپ EGR شما به درستی کار نکند، موتور بیش از حد معمول سوخت مصرف می کند زیرا برای حرکت دادن خودرو سخت تر کار می کند. در چنین حالتی، حداکثر دمای محفظه احتراق بسیار بالا خواهد بود و NOx بیشتری منتشر می کند. این باعث افزایش بوی سوخت می شود و اگر کولر خودرو در فاز بازچرخش نباشد، می توانید آن را در ماشین خود احساس کنید.
4. تست انتشار ناموفق
هنگامی که نیاز باشد هر 6 ماه یک بار میزان انتشار گازها مورد بررسی قرار گیرد، احتمال بسیار بالایی وجود دارد که شیر EGR شما آسیب دیده یا خراب شده است.
با این حال، این تست نمی‌تواند به این شما امکان را بدهد که از سلامت دقیق EGR خود مطلع شوید، اما اگر تست انتشار ناموفق بود، باید فورا با یک متخصص برای بررسی درست شیر خود تماس بگیرید.
5. دور آرام خشن
اگر شیر EGR موتور شما از کار بیفتد، ممکن است دور آرام خشن ایجاد کند. دورآرام خشن شایع‌ترین علامت خرابی یا آسیب‌دیدگی شیر EGR است. در چنین شرایطی، شیر در حالت بسته یا باز گیر می کند. این مساله همچنین می تواند نشان دهنده این باشد که گاز خروجی بسیار زیادی به داخل محفظه احتراق می رود.
6. لرزش زیاد
گاهی اوقات، یک وسیله نقلیه به دلیل خرابی شیر EGR، لرزش زیادی دارد.
7. ضربه زدن (ناک) موتور
اگر موتور شما به طور مکرر ضربه می زند، ممکن است به دلیل خرابی شیر EGR باشد. زیرا هدف EGR حفظ دمای پایین موتور و جلوگیری از گرم شدن بیش از حد آن است. با از کار افتادن EGR، موتور بیش از حد گرم می شود و ضربه می زند.
نحوه تمیز کردن شیر EGR
اگر می خواهید سیستم EGR خود را تمیز کنید، مراحل زیر را برای تمیز کردن شیر EGR دنبال کنید:
- اول از همه، ماشین را روی یک سطح صاف و هموار قرار دهید و همچنین ماشین باید در وضعیت “پارک” باشد. تمام ترمزهای ماشین خود را فعال کنید.
- موتور ماشین را خاموش کنید. کابل را از قطب منفی باتری جدا کنید.
- بررسی کنید که آیا شیر EGR شما با کنترل الکتریکی است یا مکانیکی. این مساله معمولا در کتابچه راهنمای تعمیر یا سازنده شیر EGR ذکر شده است.
- پیچ و مهره های شیر و سایر قسمت های مسدود کننده شیر را از باز کنید.
- در طول فرآیند برداشتن شیر EGR، مطمئن شوید که با واشر خارج می شود. اگر علائم دال بر خراب بودن واشر را مشاهده کردید، آن را با واشر جدید جایگزین کنید.
- تمام اتصالات الکتریکی که به شیر را بردارید.
- برای ایمنی خود از تجهیزات حفاظت شخصی (PPE) مانند عینک ایمنی و دستکش استفاده کنید.
- پس از پوشیدن تجهیزات حفاظت شخصی، فرآیند تمیز کردن را شروع کنید.
- تمیزکننده شیر EGR را داخل شیر اسپری کنید. به اسپری کردن ادامه دهید تا زمانی که لایه کربن به طور کامل از از شیر زدوده شود و فقط مایع تمیز کننده از آن خارج شود.
- برای از بین بردن توده کربن از یک اسکریپر و یک برس تمیز کننده لوله استفاده کنید.
- این روند را تا حذف کامل رسوبات کربن تکرار کنید.
- از یک پارچه تمیز برای پاک کردن سطح شیر استفاده کنید.
- اگر در تمیز کردن شیر با برس تمیزکننده لوله مشکل دارید، شیر را برای مدتی در محلول تمیزکننده قرار دهید.
- پس از خیساندن دوباره فرآیند برس زدن را تکرار کنید.
- شیر را با یک واشر جدید دوباره نصب کنید. پیچ ها را باز کنید، قطعات الکتریکی را دوباره وصل کنید و جارو برقی تمیز کنید.
- قطب منفی باتری را دوباره وصل کنید. موتور را روشن کنید و از خاموش بودن چراغ های موتور مطمئن شوید.
چگونه بفهمیم که زمان تمیز کردن شیر EGR فرا رسیده است؟
علائمی که به شما می گویند که شیر شما نیاز به تمیز کردن یا تعویض دارد در زیر آمده است:
- کاهش راندمان موتور
- افزایش بنزین مصرفی
- بوی بنزین نسوخته
- پینگ موتور هنگام کار
- گرمای بیش از حد موتور
- عملکرد ضعیف موتور در حین رانندگی
- لرزش موتور
- دور آرام خشن
- مشکل در استارت موتور
