اتصال جوش چیست؟
جوشکاری فرآیندی است که نیاز به صبر، جزئیات و خلاقیت دارد. برای انجام موفقیت آمیز آن، جوشکاران باید اطلاعات قابل توجهی از روش ها و شیوه های مختلف مورد استفاده در صنعت، از جمله انواع اتصالات جوشکاری داشته باشند.
اتصال جوشکاری به آرایش دو صفحه فلزی گفته می‌شود که در کنار هم قرار می‌گیرند. موارد مصرف جوشکاری بسیار زیاد است و فرآیندهای مختلف به انواع مختلف جوش و اتصالات نیاز دارند.
با توجه به انجمن جوشکاری آمریکا (AWS)، 5 نوع اتصال وجود دارد که شناخته شده هستند و مورد استفاده قرار می گیرند. این اتصالات جوش هر کدام برای نیازها و نیروهای مختلف به کار می روند. بنابراین یکی یکی آن ها را مورد بررسی قرار می دهیم.
انواع اتصالات جوش
1. اتصال لب به لب
2. اتصال پوششی (روی هم)
3. اتصال پیشانی
4. اتصال تی شکل (سپری)
5. اتصال گوشه ای (گونیا)
1) اتصال لب به لب
این نوع اتصالات جوش زمانی ایجاد می شوند که دو قطعه فلزی از انتها در یک صفحه قرار می گیرند که به آن جوش لب به لب می گویند. در جوشکاری، این رایج ترین نوع اتصال است.
معمولا از جوش لب به لب برای ساخت سازه ها، لوله های جوش، شیرها، اتصالات و غیره استفاده می شود. آماده سازی آن ساده است و برای به دست آوردن نتیجه دلخواه می توان تغییرات زیادی ایجاد کرد.
این تغییرات شامل زاویه، عرض شکاف، شکل شیار، ریشه و اندازه جوش است. در زیر چند نمونه متداول اتصالات جوش لب به لب آورده شده است.
1. جوش مربعی
2. اتصال نیم جناغی یک طرفه
3. اتصال نیم جناغی دو طرفه
4. اتصال شیاری V شکل یا جناغی
5. اتصال شیاری V شکل یا جناغی دو طرفه
6. اتصال شیاری U شکل یا لاله ای
7. اتصال شیاری U شکل یا لاله ای دو طرفه
8. اتصال شیاری نیم لاله ای
9. اتصال شیاری نیم لاله ای دو طرفه
2) اتصال پوششی (روی هم)
در اصل شکلی از جوش لب به لب است که در آن دو صفحه فلزی روی هم قرار می گیرند و به آن جوش پوششی (روی هم) می گویند.
اتصال پوششی برای جوش دادن دو صفحه فلزی که از نظر ضخامت متفاوت هستند استفاده می شود. در این کار برای استحکام بیشتر می توان در دو طرف صفحات را جوش داد.
این اتصال به طور گسترده در جوشکاری با پرتوهای الکترونی، جوشکاری با پرتو لیزر و جوشکاری مقاومتی نقطه ای استفاده می شود. اتصالات پوششی به ندرت بر روی مواد ضخیم استفاده می شوند و بیشتر اوقات برای ورق فلزات مورد استفاده قرار می گیرند. در حین انجام جوشکاری پوششی با ایراداتی مواجه خواهید شد.
این ایرادات خوردگی و پارگی لایه ای (لاملار) به دلیل همپوشانی فلزات هستند. اما شما به راحتی می توانید با استفاده صحیح از تکنیک ها و در صورت نیاز انجام برخی تغییرات، این ایرادات را مدیریت کنید. در زیر نمونه های متداول جوشکاری پوششی آورده شده است:
1. جوش گوشه (نبشی)
2. جوش نقطه ای
3. جوش انسدادی
4. جوش دکمه ای
5. جوش شیاری نیم جناغی
6. جوش شیاری نیم جناغی لبه گرد
7. جوش شیاری نیم لاله ای
3) اتصال پیشانی
کاملا شبیه اتصال پوششی است. در این حالت، هر دو سطح صفحه فلزی در کنار هم قرار می‌گیرند، به طوری که در محل جوش، در مجاور مهم و به صورت موازی هستند. این نوع اتصال به اتصال پیشانی معروف است.
اتصال پیشانی با خم کردن یک یا هر دو صفحه با یک زاویه و جوش دادن لبه های آن ها ایجاد می شود. با این حال، این اتصال بسیار قوی نیست زیرا جوش به طور کامل در محل اتصال نفوذ نمی کند.
زیرا زمانی که این دو فلز دارای سطح تماس باشند، خوردگی رخ می دهد. بنابراین، مانند هر نوع اتصال دیگری، عیوبی مانند تخلخل، آخال و ذوب ناقص ایجاد کنید.
از این رو اغلب برای اتصال لبه های ورق فلزی یا لوله اگزوز و در کاربردهای دیگر مانند فشار و تنش کم استفاده می شود. در زیر نمونه هایی که در اتصالات پیشانی قابل استفاده هستند آورده شده است.
1. اتصال شیاری V شکل یا جناغی
2. اتصال شیاری U شکل یا لاله ای
3. اتصال شیاری نیم لاله ای
4. اتصال شیاری نیم جناغی
5. اتصال شیاری گونیایی یا لبه مربعی
6. اتصال بالا گوشه
7. جوش فلنج لبه ای
4) اتصال تی شکل (سه پری)
این اتصال زمانی ایجاد می شود که دو صفحه فلزی با زاویه 90 درجه یکدیگر را قطع می کنند به طوری که یه صفحه مانند حرف T در مرکز صفحهی دیگر قرار می گیرد.
درهر دو طرف این نوع اتصال از جوش گوشه استفاده می شود. اتصال تی شکل زمانی شکل می گیرد که یک لوله روی یک فلز پایه جوش داده می شود. معمولا اگر فلز پایه ضخیم باشد این اتصال با شیار ایجاد می شود.
اما باز هم شما در این اتصال با یک ایراد مواجه خواهید شد که آن پارگی لایهای (لاملار) است. این مشکل به دلیل محدودیت این نوع اتصال ایجاد می شود. اگر می خواهید آن را کنترل کنید، باید یک استاپر برای جلوگیری از آسیب دیدگی اتصال قرار دهید. در زیر نمونه هایی از جوشکاری اتصال تی شکل آورده شده است.
1. جوش انسدادی
2. جوش دکمه ای
3. جوش شیاری نیم جناغی
4. جوش شیاری نیم جناغی لبه گرد
5. جوش گوشه (نبشی)
6. جوش شیاری نیم لاله ای
5) اتصال گوشه ای (گونیا)
تقریبا شبیه به جوش تی شکل است، تنها تفاوت آن در موقعیت صفحات فلزی است. در مقایسه با اتصال تی شکل که صفحات در وسط قرار می گیرند، در اتصال گوشه ای، هر دو صفحه به صورت باز یا بسته به هم می رسند تا شکلی مانند “L” ایجاد کنند.
این اتصالات از انواع متداول در صنایع ورقکاری از جمله در ساخت جعبه، قاب و موارد دیگر می باشد. معایبی مانند پارگی لایه ای، نفوذ ناقص، تخلخل، ناخالصی سرباره و غیره در اتصال گوشه رخ می دهد.
برای کاهش شکل گیری این عیوب می توان از ایجاد تغییراتی کوچک استفاده کرد. تغییراتی مانند شیار زدن فلز جوش داده شده و استفاده از اتصال گوشه ای باز به جای اتصال گوشه ای بسته. در زیر نمونه های متداول اتصالات گوشه ای آورده شده است.
1. جوش گوشه (نبشی)
2. جوش نقطه ای
3. جوش لبه ای
4. جوش شیاری نیم لاله ای
5. جوش شیاری U شکل یا لاله ای
6. جوش شیاری V شکل یا جناغی
7. جوش شیاری V شکل یا جناغی لبه گرد
8. جوش شیاری مربعی
9. جوش بالا گوشه
10. جوش شیاری نیم جناغی
